პირველ რიგში რა არის DOS-ი.
DOS (Disk Operating System) — დისკური ოპერაციული სისტემა (დოს); პროგრამა, რომელიც ჩაწერილია ნაწილობრივ მუდმივ მეხსიერებაში, ნაწილობრივ დისკზე. იგი ახორციელებს დისკწამყვანის მართვას, ადგენს საჭირო ბილიკებისა და სექტორების მდებარეობას და გამორიცხავს მონაცემთა შემთხვევით დაზიანებას. პირველი ოპერაციული სისტემა მიკროკომპიუტერისთვის იყო CP/M, ხოლო როდესაც გამოვიდა 16-თანრიგიანი მანქანები, პოპულარობა უკვე MS-DOS–მა მოიპოვა.
მისი გამოძახება ხდება run-იდან : start/run/cmd
მოკლედ ჩამოვთვალოთ....
1.DATE-თარიღის გამოტანა
DATE[MM-DD-YY]
DATE-ბრძანებას გამოაქვს ინფორმაცია კვირის დღის, თარიღის თვისა და წლის შესახებ. ამის შემდეგ შეგვიძლია შევიყვანოთ ახალი ინფორმაცია ან დავიჭიროთ ENTER-ს ძველი ინფორმაციის დასატოვებლად
2.TIME-დროის გამოტანა
TIME [საათი:წუთი[:CC[OO]]]
მოცემული ბრძანება საშუალებას იძლევა შევიყვანოთ მიმდინარე დრო
საათი-რიცხვი 0-დან 24-მდე
წუთი-0-დან 69-მდე
CC წამი -0დან 59-მდე
3.C2S-მონიტორის კრანის გასუფთავება
C2S-გამოიყენება მონიტორის ეკრანის გასასუფთავებლად ეკრანის პირველ სტრიქონში ჩნდება DOS-ის მოწვევის ნიშანი.
4.DTR-დირექტორიის დათვალიერება
DTR[მოწყობილობა:][\მარშრუტი][ფაილის სახელი]
A:\DIZ გამოიტანს A: დისკზე არსებული ფაილების და დირექტორიების სიას.
A\DIZ\A:S სისტემური ფაილების დასათვალიერებლად
გამოიყენება * და ? ნიშნები, თუ ფაილის სახელი მითითებული არ არის მაშინ მონიტორზე გამოდის დისკზე არსებული ყველა დირექტორია. თუ არ არის მითითებული დისკი და მარშრუტი. მაშინ გამოდის ინფორმაცია მიმდინარე დისკის შესახებ. ყველა ფაილისათვის
5.DIC -ბრძანებას გამოაქვს ფაილის სახელი, გაფართოპება, შექმნის თარიღი და დრო შეტყობინებას ბოლოში გამოდის ინფორმაცია დისკზე არსებული თავისუფალი არის მოცულობის შესახებ
S CD (CMDIR)-მიმდინარე დირექტორიის შეცვლა
CD [მოწყობილობა;] [\მარშრუტი]
ბრძანება CD ახდენს მიმდინარე დირექტორიის სხვა დირექტორიით შეცვლას.
პარამეტრები:
მოწყობილობა და მარშრუტი განსაზღვრავს, რომელი მოწყობილობა და დირექტორია უნა გახდეს მიმდინარე
CD\-ახდენს დაბრუნებას მთავარ დირექტირიაში
6. FORMAT-დისკის ინიციალიზაცია FORMAT A:\S
FORMAT [მოწყობილობა:] [რეჟიმები]
FORMAT-ბრძანება გამოიყენება
-ახალი დისკის სამუშაოდ მომზადებისათვის
-მომზადდეს დისკი, რომელშიც შეიძლება ჩაიტვირთოს DOS-ის ოპერაციული სისტემა („სისტემური დისკი")
-დისკი გასუფთავდეს მონაცემებისაგან და ნიშანი დაედოს ყველა დეფექტირ უბანს;
FORMAT ბრძანება-ინიციალიზაციას უკეთებს დისკებს, ანუ ნიშნავს მას ისე, რომ ისინი გამოყენებული იყვნენ DOS-ის ოპერაციული სისტემის მიერ ყველა ახალი დისკის ფაორმალიზაცია უნდა მოხდეს მათ გამოყემებამე თუ დისკზე არის მონაცემები, იგი ფარმატიზაციის შემეგ განადგურებული იქნება.
FORMAT პროგრამის რეჟიმების გამოყენებით შეიძლება ავირჩიოთ თუ როგორი სახით მოვახდინოთ დიკეტის ფორმატირება.
რეჟიმები:
7. 2ABE2-დისკის სახელი
2ABE2 [მოწყობილობა:][\სახელი]
ამ ბრძანების საშუალებით დისკს შეიძლება მივანიჭოთ სახელი.
ბრძანების გაშვების შე4მდეგ ეკრანზე გამოდის დისკის აღნიშვნა (A,B,C,D) და სახელი თუ ასეთი მას უკვე აქვს. ამის შემდეგ შეგვიძლია შევიყვანოთ ახალი სახელი ან ENTER-ზე თითის დაჭერით დავტოვოთ იგი
8. MD [მოწყობილობა:][\მარშშუტი] დირექტორიის სახელი
MD-ბრძანება გამოიყენება ახალი დირექტორიის შესაქმნელად
9 RD [მოწყობილობა:][\მარშშუტი]
RD-ბრძანება გამოიყენება ცარიელი დირექტორიის წასაშლელად
10. COPY [მოწყობილობა:][ფაილის სახელი]
[მოწყობილობა:][ფაილის სახელი]
COPY-ბრძანება გამოიყენება ერთი დისკიდნ (ან დირექტორიაში) ფაილების გადასაწერად ეს ბრძანება შეიძლება გამოყენებული იქნჰას, როდესაც საჭიროა რამენიმე ფაილის შეერთება და ერთ ფაილად ჩაწერა. ფაილის სახელებში შეიძლება გამოყენებული იყოს * და ? სიმბოლოები. პირველი პარამეტრი მიუთითებს, რომელი ფაილებია გადასაწერი. თუ პირველი პარამეტრი არის დირექტორიის სახელი, მაშინ გადაიწერება დირექტორიის ყველა ფაილი, მეორე პარამეტრით მითითებულ დირექორიაში თუ მეორე პარამეტრი მითითებული არ არს; მაშინ ფაილები გადაიწერება მიმდინარე დირქტორიაში თუ მეორე პარამეტრი არის ფაილის სახელი, მაშინ ის მიუთითებს ყველა გადასაწერი ფაილის სახელს თუ COPY ბრძანებაში მითითებული იყო ფაილის გადაწერა იგივე დირექტორიაში და იგივე სახელით მაშინ გადაწერა არ მოხდება
11. X COPY ფაილებისა და დირექტორიების გადაწერა
X COPY ცოპყ ბრძანება საშუალებას გვაძლევს გადავწეროთ ფაილი ან ფაილთა ჯგუფი ის მუშაობს როგორც COPY ბრძანება მაგრამ აქვს შემდეგი დამატებითი შესაძლებლობები
ფაილების კოპირების დროს X COPY იყენებს მთელთავისუფალ ოპერაციულ მეხსიერებას რის გამოც ის მუშაობს უფრო სწრაფად ვიდრე COPY
-ბრძანება X COPY-ის შეუძლია გადაწეროს ყველა ქვედირექტორია რომელიც მოთავსებულია მიმდინარე დირექტორიაში და შეუძლია შქქმნას გადაწერის ადგილას ქვედირექტორიები.
-ბრძანება X COPY-ს შეუძლია ამორჩევით გადაწეროს ფაილები ატრიბუტის მიხედვით.
-ბრძანება X COPY-ით შეიძლება ფაილების შეერთება და ასე გადაწერა.
-ბრძანება X COPY-ს შეუძლია მთლიანი ფაილის გადაწერა, ხოლო COPY-ის შეუძლია გადაწერა შეწყვიტოს, როდესაც ხვდება „ARL-S" სიმბოლო
12. TREE-კატალოგია განლაგების ხე
TREE[/F]-ეკრანზე გამოდის აღნიშნული დირექტორიისა და მასში შემავალი ფაილების განლაგების ხე
/ფ-გამოაქვს დირექტორია გა ფაილების სახელები
13. DE2-ფაილების წაშლა
DE2-[მოწყობილობა:][\მარშშუტი][ფაილის სახელი]
DE2-ბრძანება საშუალებას გვაძლევს წავშალოთ ფაილები დისკიდან, შეიძლებ გამოყენებული იქნას * და ? ნიშნები MS DOS ოპერაციულ სისტემაში თუ მ,ითითებულია პარამეტრი IP მაშინ ფაილის წაშლის წინ გამოდის შეკითხვა გინდათ თუ არა ფაილის წაშლა (Y-კი N-არა) ანუ სისტემა ითხოვს თანხმობას ფაილების წაშლის შესახებ. თანხმობის შემთხვევაში უნდაა მისცეთ Y წინააღმდეგ შემთხვევაში კი N
14.DELTREE-დირექტორიის წაშლა
DELTREE-ბრძანება საშუალებას გვაძლევს წავშალოთ დირექტორია, მასში შემავალი ქვედირექტორიებთან და ფაილებთან ერთად. ბრძანების შემდეგ გამოდის შეკითვა. DELETE DIRECTORY...AND QEE ITS SUBCLIRECTORIES? [Y/N] თუ ვუპასუხებთ Y წაიშლება არამარტო დირექტორია არამედ მასში შემავალი ქვედირექტორიები და ფაილები
15. EDIT-ფაილის რედაქტირება~
EDIT [მოწყობილობა:][ფაილის სახელი]
EDIT ბრძანება საშუალებას იძლევა შევქმნათ ან მოვახდინოთ არსებულოი ფაილის რედაქტირება.
16. TYPE-ფაილის ეკრანზე გამოტანა
TYPE [მოწყობილობა"][\მარშრუტი] ფაილის სახელი
TYPE ბრძნების საშუალებით შესაძლებელია ეკრანზე ტექსტური ფაილის გამოტანა CTRL-S-ით ხდება გამოტანის შეჩერება, ხოლო კვლავ CTRL-S-ით ეკრანზე ფაილის გამოტანის გაგრძელება.
CTRL-C ან CTRL+BREK-ით ხდება ფაილის ეკრანზე გამოტანის დამთავრება
17.REN-[მოწყობილობა:][\მარშრუტი] ფაილის სახელი1 ფაილის სახელი2
ბრძანება REN საშუალებას იძლევა გადავარქვათ ფაილს სახელი ბრძანებაშინ პირველი ფაილის სახელი არის გადასარქმევი, ხოლო მეორე ფაილის ახალი სახელი. მოწყობილობა და მარშრუტი მიუთითებს, რომელ დირექტორიაში ხდება ფაილის სახელის გადარქმევა. თუყ მოწყობილობა და მარშრუტი მითითებული არ არის იგულისხმება მიმდინარე მოწყობილობა და მიმდინარე დირექტორია.
18. UNDELETE-წაშლილი ფაილების აღდგენა
UNDELETE [ფაილის სახელი][\][/T][ISTATUS][/LOAD] პროგრამა UNDELETE საშუალებას იძლევა აღვადგინოთ შემთხვევით წაშლილი ფაილები (აღდგენა წარმოებს მიმკდინარე დირექტორიაში) თუ ჩვენ გვინდა აღვადგინოთ, რომელიმე განსაზღვრული ფაილი, მაშინ მივუთითოთ ამ ფაილის სახელი, ზომა, წაშლის თარიღი და ატრიბუტი, ისე რომ ჩვენ ადვილად გავარკვიოთ, თუ რომეელ ფაილს ვაღდგენთ ამისთვის უნდა მივცეთ Y-ს და ფაილის აღდგენის პირველი სიმბოლო
19. UO2 დისკის სახელისა და სერიის გამოტანა.
UO2 ეკრანზე გამოდის დისკის სახელი და სერიის ნომერი
20.DISKCOPY დისკეტის გადაწერა (ბილიკებით)
DISKCOPY [მოწყობილობა 1:][მოწყობილობა2:]
პირველი პარამეტრები მიუთითებს მოწყობილობას, სადაც იმყოფება გადასაწერი დისკი, ხოლო მეორე პაამეტრი კი მოწყობიობას, რომელშიაც იმყოფება ჩასაწერი დისკი თუ ბრძანებაში მითითებულია ერთი მოწყობილობა, მაშინ გადაწერა ხდება მიმდინარე მოწყობილობაზე თუ არც ერთი პარამეტრი არ არის მითითებული, მასინ გადაწერა წარმოებს ერთ (მიმდიონარე) მოწყობილობაზე, ერთ მოწყობილობაზე დისკის გადაწერის დროს DISKCOPY მიუთითებს, თუ როდის არის საჭირო მეორე დისკის ჩადება DISKCOPY გადაწერას ახდენს ბოლიკების მიხედვით, ამიტომ დისკები უნდა იყოს ერთი ფორმატის DISKCOPY ყველა სხვა ანალოგიურ ბრძანებასთან შედარებით, ჰადაწერას ასრულებს უფრო სწრაფად. DISKCOPY ქმნის დისკის სრულ ასლს, რომელშიც გადაწერილია ყველა დაფარული სისტემური ფაილები დისკ D დირექტორიის სტრუქტურა DISKCOPY ბრძანების დროს გადასაწერ დისკზე იშლება ჩაწერილი ინფორმაცია
21.MORE-ფაილის ფურცლოვაი დათვალიერება
MORE<[მოწყობილობა:][[მარშრუტი\][ფაილის სახელი]
ეს ბრძანება გამოიყენაბა ფაილის ეკტრანზე გამოსატანად ყოველი ეკრანის ენსების შემდეგ ხდება შეჩერება, ეკრანზე ფაილის გამოტანის გასაგრძელებლად საჭიროა დავაჭიროთ ნებისმიერ კლავიშს. ეს ბრძანება გამოიყენება დიდი ინფორმაციის ეკრანზე გამოსატანად.
22.UNFORMAT-შემთხვევით ფორმატირებული დისკის აღდგენა ბრძანება UNFORMAT აღადგენას, ბრძანების FORMAT -ის საშუალებით ფორმატირებულ დიკს. თუ ბრძანება FORMAT გაშვებული იქნება /U-პარამეტრის გარეშე. ბრძანება UNFORMAT-ისთვის საჭიროა ინფორმაცია კატალოგისა და ფაილების შესახებ (MIRROR-ფაილი) რომელიც იქმნება ბრძანება FORMAT -ის მუშაობის დროს
23.CHKDSK-დისკის შემოწმება
CHKDSK[მოწყობილობა:][\F][/V]
ბრძანეა CHKDSK ახდენს მიმდინარე ან მითითებული დისკის (ფაილის) შემოწმებას.
მოწყობილობა და მარსრუტი-განსაზღვრავს რომელი დისკი ან ფაილი უნდა სემწმდეს
/F-აფიქსირებს და ასწორებს შეცდომებს თუ ეს პარამეტრი მითითებული არ არის შეცდომის გასწორება არ ხდება მაგრამ გამოაქვს შეტყობინება იმ ფაილის შესახებ სადაც შეცდომაა.
/V ეკრანზე გამოდის ყველა შემწომებული ფაილი
24. VER DOS-ის ვერსიის გამოტანა
ეკრანზე გამოდის DOS-ის რომელ ვერსიასთან ვმუშაობთ
25. SYS-სისტემის გადატანა მითითებულ დისკზე,
SYS მიწყობილობა:
SYS ბრძანების საშუალებით შეიძლება გადაწერიოთ ოპერაციული სისტემის ორი ფაილი IO SYS და MS DOS SYS ბრძანების პროცესორს COMMAND COM-S SYS ბრძანება არ გადაწერს მითითებულ დისკზე, ნისი გადაწერა ხდება COPY ბრძანებით.